რაში სჭირდება საქართველოს მთავრობას ლობისტური კომპანიების დაქირავება?

ბოლო პერიოდში, განსაკუთრებით ოპოზიციურად განწყობილი პოლიტიკური ნაწილიდან ხშირად გამიგია კრიტიკა იმის თაობაზე, რომ საქართველოს მთავრობა ხარჯავს მილიონებს აშშ-ში დარეგისრირებულ ლობისტური კომპანიების მომსახურებაზე. რატომღაც ეს ძალიან ნეგატიურ კონტექსტში განიხილება და შთაბეჭდილება მრჩება, რომ: ა) მათ კარგად არ აქვთ გააზრებული საკითხი, ანუ არა გაეგებათ რა ლობისტური საქმიანობის შესახებ ან ბ) ცდილობენ საზოგადოებრივ აზრზე ამ საკითხებით მანიპულირებას. შეიძლება სხვა მიზეზებიც იყოს.

მე მინდა, ლობისტური მიმართულება და მასზე გაწეული ხარჯები, რომელსაც საქართველოს მთავრობა ხარჯავს საქართველოს საკომუნიკაციო სტრატეგიის ერთ-ერთი კომპონენტის კონტქესტში განვიხილო. აქვე ვიტყვი, რომ ჩემი დაანგარიშებით, რომელიც ეყრდნობა "საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს" ვებ.გვერდზე გამოქვეყნებულ კონტრაქტებს, 2004 წლიდან დღემდე, საქართველოს დახარჯული აქვს 3,220,650 აშშ დოლარი ლობისტური საქმიანობისათვის აშშ-ში.

ლობირება, ეს არის ადვოკატირების პროცესი, რომლის მიზანია კანონშემოქმედებით პროცესებზე და სამთავრობო გადაწყვეტილებებზე ზეგავლენის მოხდენა სხვადასხვა საკითხების სასარგებლოდ. ლობისტი, ეს არის ფიზიკური პირი ან სპეციალური ლობისტური კომპანია, რომელიც ცდილობს ზეგვავლენა მოახდინოს საკანონნდებლო და სამთავრობო გადაწყვეტილებებზე მისი კლიენტის სასარგებლოდ.

დღეს, აშშ-ს დედაქალაქ ვაშინგტონში, 30,000 ზე მეტი დარეგისტრირებული ლობისტია, როგორც ფიზიკური პირის, ასევე ლობისტური კომპანიის სახით. დღეს აშშ-ში ლობისტური მომსახურების მსურველთა შორის არიან, აშშ კერძო კომპანიები, დარგობრივი სავაჭრო - სამრეწველო ასოციაციები, საგანმანათლებლო, რელიგიური და არასამთავრობო ორგანიზაციები და თქვენ წარმოიდგინეთ სხვადასხვა ქვეყნების მთავრობებიც. და ყველა მათგანის ამოცანაა აშშ-ს კონგრესის, სენატის და აშშ სამთავრობო გადაწყვეტილებებში მონაწილეობა ან ამ გადაწყვეტილებებზე ზეგავლენა მათთვის სასარგებლო შედეგის მიღების მიზნით. ყველას სხვადასხვა მიზანი აქვს. მაგალითად, დარგობრივი სავაჭრო-სამრეწველო ასოციაციები, მათი წევრი კომპანიებისათვის საგადასახადო შეღავათების ინიცირებას ან არსებულ კანონში ცვლილებების შეტანას უჭერენ მხარს და მათ მიერ დაქირავებული ლობისტური კომპანიებით ამ შედეგის მიღებას ცდილობენ, ზოგიც კი, მაგალითად საქართველო, როგორც სახელმწიფო ცდილობს მის მიერ დაქირავებული ლობისტური კომპანიების მეშვეობით მიიღოს შემდეგი: აშშ - საქართველოს ორმხრივი ურთიერთობების პრიორიტეტული მიმართულებების მიწოდება - გაცნობა ისეთი მიზნობრივი ჯგუფებისათვის, როგორებიცაა აშშ კონგრესი, აშშ ადმინისტრაცია, მედია და ექსპერტთა საზოგადოება, რომლებსაც აქვთ გავლენა აშშ საერთაშორისო ურთიერთობების და პოლიტიკის საკითხების ფორმირებაზე.

მე არ დავიწყებ იმის ახსნას, თუ რა მნიშვნელობა აქვს საქართველოს შესახებ სწორი ინფორმაციის არსებობას აშშ - ს დედაქალაქში. რატომღაც ყველას ჰგონია, რომ ამჟამინდელი აშშ-საქართველოს ურთიერთობები ერთ დღეში, ან მხოლოდ რამოდენიმე ადამიანის პირადი ურთიერთობების საფუძველზე შეიქმნა და ვითარდება. ეს რათქმაუნდა ასე არ არის. გარდა იმისა, რომ ორ ქვეყანას შორის მიმდინარეობს მუდმივი სამთავრობათშორისო ურთიერთობები, ეს სრულებითაც არ არის საკმარისი იმისთვის, რომ აშშ კონგრესში, სეტანტში, მედიაში (რომელიც ქმნის საზოგადოებრივ აზრს ვაშინგტონში) და აზრთა ლიდერთა წრეებში სრულად ჰქონდეთ ინფორმაცია საქართველოზე. განსაკუთრებით ახლა, როდესაც აშშ-ში ახალი პოლიტიკური ელიტა მოვიდა და მათ წინა ხელისუფლებისაგან განსხვავებით უფრო ნაკლები იციან საქართველოზე. მათ ხომ მუდმივად ესაჭიროებად ინფორმაციის მიღება ისეთ საკითხებთან, რომელიც უკვე რამოდენიმე წელია ყალიბდება აშშ-საქართველოს სტრატეგიული თანაშმრომლობის ფორმატში? და ამ კომუნიკაციაზე პასუხისმგებელია ზუსტად ის ლიბისტური კომპანიები, რომლებიც დღეს საქართველოს ესმახურება.

2010 წლის იანვრიდან ამავე წლის ბოლომდე საქართველოს აშშ-ში დაქირავებული ჰყავს ორი ლობისტური კომპანია, The Podesta Group და Gephardt Group. ორივე კომპანიის მომსახურება საქართველოს 1,036,800 აშშ დოლარი უდჯება. ორივე საკმაოდ შთამბეჭდავად გამოიყიურება მათი განვლილი გამოცდილებით და რეპუტაციით. მაგალითად ტონი პოდესტა, რომელიც არის The Podesta Group - ის დამფუძნებელი და ხელმძღვანელი ”The Wall Street Journal” - ისა და ”Financial Times” - ის მიერ აღიარებულია ყველაზე მნიშვნელოვან პიროვნებად აშშ-ს დედაქალაქში, ხოლო ”Business Week” - ი პროგნოზირებს, რომ მისი კომპანია იქნება ერთ-ერთი, რომელიც დიდ წარმატებას მიაღწევს ”ახალ ვაშინგტონში”. ვიღაცა იტყვის, რომ უაზრობაა ასეთი მომსახურება, მე კი ვიტყვი, რომ ეს არ არის უაზრობა და პირიქით, საჭიროა. იმისთვის, რომ მუდმივად ინფორმირებული გყავდეს შენი მიზნობრივი ჯგუფები შენი საქმიანობის შესახებ, ამისთვის აუცილებელია რეგულარული კომუნიკაცია მათთან, ეს პიარ საქმიანობის საფუძველია. მე არ მჯერა ერთჯერადი კომუნიკაციის, რადგან კომუნიკაცია მაშინაა ეფექტური, როდესაც ის არის ორმხრივი, მუდმივი და ცოცხალი. და როგორც ყველა კერძო კომპანიას, სამთავრობო თუ არასამთავრობო ორგანიზაციას (როგორც სუბიექტებს) ესაჭიროება გააზრებული და დაგეგმილი სტრატეგიული კომუნიკაცია (იგივე პიარი) მის მიზნობრივ ჯგუფებთან, ასევე სახელმწიფოსაც (როგორც სუბიექტს) როგორც ჩანს ესაჭიროება გააზრებული და დაგეგმილი სტრატეგიული კომუნიკაცია (იგივე პიარი) მის მიზნობრივ ჯგუფებთან. აშშ-ს დედაქალაქში კი ზუსტად ის მიზნობრივი ჯგუფია ჩვენი სახელმწიფოსთვის, რომელთანაც მუდმივად უნდა მიმდინარეობდეს ორმხრივი კომუნიკაციის პროცესი.

რეკლამა ანუ შედარებითი ნაგავი (ეს ორი სათაური მაინც დავტოვე)

”რეკლამა, ეს იგივეა რაც სანაგვეში ჯოხის ჩიჩხინი” ("Advertising is the rattling of a stick inside a swill bucket.") თქვა ერთხელ ჯორჯ ორუელმა, მისი სიტყვები მშვიდად შეფარფატდნენ რეკლამის შემქმნელების ერთ ყურში, აღშფოთების ნაცვლად ალბათ უფრო ირონიული ღიმილი გამოიწვიეს, მშვიდადვე გამოფარფატდნენ მეორე ყურიდან და თავისი ადგილი დაიკავეს უკვდავ ციტატებს შორის.

რას იზამ? ზოგს უმართლებს, ზოგი ბანკირი გამოდის ან ფინანსური მენეჯერი, ზოგი მხატვარი, ზოგი ფინანსთა სამინისტროს მოქალაქეთა მიღების ორგანიზების უზრუნველყოფის სამმართველოს უფროსი, მე კი მენაგვე გამოვედი და სიმართლე გითხრათ ძალიანაც მსიამოვნებს სანაგვეში ჯოხის ჩიჩხინი, თუმცა ორუელის ეს სიტყვები ცოტა არ იყოს გულზე მომხვდა და მეგობრებთან Group Conversation-ში განვიხილავდი რამდენად მისაღებია ის, რომ ჩემი საქმე ნაგავში ქექვაა, ”ყველაფერი შედარებითია!” მომწერა ალბერტმა ენის გამოყოფის სმაილიკთან ერთად და უცებ ყველაფერი თავის ადგილას დადგა.

მეგობრებო, მართლაც რომ ყველაფერი შედარებითია, რეკლამის თვითმიზანს რომ თავი დავანებოთ, რომელიც მომხმარებლის დარწმუნებაში მდგომარეობს და თქვენ ეს ძალიან კარგად იცით (ორუელიც ალბათ ამ თვითმიზანს გულისხმობდა თავის ციტატაში), შეიძლება თვლით კიდეც რომ ეს უღირსი საქციელია, მაგრამ მაინც აღფრთოვანებით პოსტავთ facebook-ზე იმ პატარა სარეკლამო შედევრებს, რომელთა შემქმნელების უღირს მიზნებს მომენტალურად ივიწყებთ და მჭიდრო, ნათესაურ თუ არა, ინტელექტუალურ კავშირებს პოულობთ მათსა და პიკასოს, მათსა და რახმანინოვს, მათსა და ფელინის შორის.

მოკლედ, ძალიან რომ არ გამიგრძელდეს, ამ ნაგავში თევზაობისას ისეთი ნუგბარი აღმომიჩენია, რომელსაც სიამოვნებით გადავყლაპავ მეც, თქვენც და სანაგვეში ჯოხის მოჩიჩხინეების მოწინააღმდეგეთა კავშირის თითოეული წევრიც. მართალია, ამ ნუგბარის ძიებაში ისეთი საძაგელი სუნი მეცემა ხოლმე ხანდახან, რომ მხოლოდ ეს სიტყვები - ”სასწრაფოდ ჩაჩავაში!” მახსენდება გულის წასვლამდე, თუმცა, ეს პატარა კოლექცია ამად ღირდა, ყლაპეთ და დატკბით ბატონო.

1. რადგან ამ პოსტში ჯორჯ ორუელის ციტატა მთავარ როლს ასრულებს, არ შეიძლება Apple Macintosh-ის ეს რევოლუციური სარეკლამო რგოლი არ იყოს პირველ ადგილზე, რომლის კონცეფციაც ჯორჯ ორუელის ცნობილი რომანის ”1984” მიხედვით გადაღებული ამავე სახელწოდების ფილმს ეყრდნობა (იმისთვის რომ რეკლამის აზრი გასაგები გახდეს, ნახეთ ფილმის ტრეილერი, თუ რა თქმა უნდა ფილმი უკვე ნანახი არ გაქვთ)
   
   1984 - ფილმის ტრეილერი
   
   
   
   წელი: 1984
   AppleMacintosh -ის პერსონალური კომპიუტერის სარეკლამო რგოლი
   სახელწოდება: 1984
   სააგენტო: Chiat/Day
   
   
   
2. წელი: 1992
   LEVI STRAUSS & CO-ს კანის ვერცხლის ლომის მფლობელი სარეკლამო რგოლი
   რგოლის სახელწოდება: მოცურავე (SWIMMER)
   სააგენტო: BARTLE BOGLE HEGARTY
   
   ”ბავშვი ვიყავი როდესაც ეს რეკლამა კინოთეატრში ვნახე, მაშინ როდესაც კინოთეატრი ერთადერთი ადგილი იყო შვეიცარიაში, სადაც რეკლამის ნახვა შეგეძლოთ. ამ ნამუშევარმა გამიჩინა შეგრძნება, რომ რეკლამა ხელოვნების ერთ-ერთი დარგია.” - ადამ ბერგი
   
   
   
3. წელი: 1999
   SONY PLAYSTATION-ის კანის ვერცხლის ლომის მფლობელი სარეკლამო რგოლი
   რგოლის სახელწოდება: ორმაგი სიცოცხლე (DOUBLE LIFE)
   სააგენტო: TBWA
   
   ”მიუხედავად იმისა, რომ ეს რგოლი რამდენიმე წლის წინანდელია, თანამედროვეობა არ დაუკარგავს, ძალიან კარგად არის დაწერილი, სახეები არაჩვეულებრივია, რგოლს თავიდან ბოლომდე საუცხოო განწყობა მიყვება” - ადამ ბერგი
   
   
   
   
4. წელი: 2006
   GUINNESS-ის კანის Grand Prix-ს მფლობელი სარეკლამო რგოლი
   რგოლის სახელწოდება: NOITULOVE
   სააგენტო - ABBOTT MEAD VICKERS.BBDO
   
   ”ერთ-ერთი საუკეთესო ნამუშევარია ტრადიციულ სარეკლამო რგოლებს შორის. არაჩვეულებრივი იდეა, რომელიც ზუსტად უნდა ყოფილიყო გადმოცემული და შემქმნელებმა ეს შეძლეს” - ადამ ბერგი
   
   
   
   
5. წელი: 2006
   კანის ვერცხლის ლომის მფლობელი სარეკლამო რგოლი
   სახელწოდება: TRUTH (არგენტინის საპრეზიდენტო კანდიდატის, Lopez Murphy-ს პოლიტიკური მესიჯი)
   სააგენტო: SAVAGLIOTBWA, Buenos Aires
   
   

წყალი მარგებელი

”ბორჯომის” ახალი რეკლამა თუ გინახავთ? პირველად გუშინ ვნახე და ისიც უკრაინულ ენაზე. ფანტასტიკური გადაღებულია. როგორც ამბობენ დრაივია (drive) :) დღეს ქართული თარგმანით ვნახე. რეკლამის ნახვის შემდეგ საკუთარ თავს მხოლოდ ეს კითხვა დავუსვი - ”ნაბეღლავი ჯობია?” ნაბეღლავის ამ აგრესიულ სლოგანს ნებისმიერი მომხმარებელი ქვეცნობიერად ასე ასრულებდა ”...სჯობს ბორჯომს, საირმეს, ლიკანს”. დღემდე ვფიქრობ, რომ ასეთმა დაუსრულებელმა ასოციაციამ მომხმარებლის აღქმაში ”ნაბეღლავი” ბაზრის ლიდერად აქცია (უმოკლეს დროში, თუმცა ალბათ ხანმოკლედ).

ახლა ხელმეორედ ვუყურებ ”ბორჯომის” ახალ სატელევიზიო რეკლამას, რომლის სლოგანი ”გათავისუფლდი ზედმეტისგან” ქართულ კონტექსტში ორმნიშვნელოვან მოწოდებად იქცა და, რაც მთავარია, შესთავაზა მომხმარებელს ”ნაბეღლავის” სლოგანის ალტერნატივა. სჯობს სვა ბორჯომი და გათავისუფლდე ზედმეტი(სგან) უარყოფითი ენერგეტიკისგან, სტრესისგან და ”გათავისუფლდე ზედმეტისგან”: ნაბეღლავისგან, საირმესგან...

”ბორჯომის” ეს მესიჯი უდაოდ აგრესიულია. მაგრამ ბრენდი და მისი აგრესია ეყრდნობა დიფერენცირების პრინციპს, რომელიც პირდაპირ თუ ირიბად ახდენს იმის დეკლარირებას, რომ განსაკუთრებული მისია აქვს. შენ გაქვს არჩევანის ”უფლება”, ამის შემდეგ შენ უნდა იგრძნო ”თავისუფლება” და თუ სხვის (სხვა ბრენდის, ან ”უსახელო ნაბიჭვრების”, ანუ უამრავი უცნობი მინერალური წყლის ჩამომსხმელის) ტყვეობაში ხარ, მაშინ ”გათავისუფლდი” ბორჯომთან ერთად... და თუ მაინც ასეთი რთულია არჩევა და თავისუფლების გემო (კონკრეტული ბრენდის გემო), ონკანის წყალი სვი, შე დალოცვილო...

"Don't do it" or just Do it Right?

Expo Georgia-ზე თვალში მეცა ერთ-ერთი წარმოდგენილი კომპანიის სლოგანი ”ნუ დარჩები კანონთან მარტო!”, რამაც იმთავითვე დამაფიქრა ჩემს მიერ დაწერილი ანტინარკოტიკული მედია კამპანიის სლოგანის ”ნუ გახდები მოგონება! ნუ გახდები სტატისტიკა!” ავ-კარგიანობაზე. აღმოჩნდა, რომ ამ სლოგანში ავი უფრო მეტია, ვიდრე კარგიJ ჩემი მედია კამპანია ჯერ არ განხორციელებულა. კონცეფციას ახლაც ვხვეწავ და რეგულარულად გავდივარ კონსულტაციას ჩემს მეგობართან, ფსიქოლოგ გოჩა გოშაძესთან. გოჩასთან კონსულტაცია ამა თუ იმ აქტივობისა თუ შეტყობინების ეფექტიანობის უფასო ტესტირებას ჰგავს.

მათ კი, ვინც არც გოჩას იცნობს და არც ტესტირების დრო აქვს, პიარ ჰიპერმარკეტში უფასო რჩევას მივცემ. იმას ნამდვილად ვერ გეტყვით - კანონთან მარტო ნუ დარჩებითთქო! პირველ რიგში, არ გეტყვით იმიტომ, რომ ადამიანის გონებამდე DO NOT (”არ” ან ”ნუ”) აღწევს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როდესაც ეს გზავნილი ან შეგონება მიმაგრებულია პოზიტივზე. რაც არ უნდა წერონ სიგარეტის კოლოფზე ”სიგარეტის მოწევა იწვევს სიკვდილს”, მავნე ჩვევაზე უარს მხოლოდ იმ შემთხვევაში ვამბობთ თუკი ჩვენი ქმედებით სხვა ადამიანს ვაყენებთ ზიანს. ამიტომ ისიც გასაგებია თუ რატომ აჭრელდა სიგარეტის კოლოფები ისეთი მრავალფეროვანი მესიჯებით, რომლებიც მეტწილად მოგვიწოდებენ პასუხისმგებლობისკენ და მეტ-ნაკლებად ზრდიან ამის მოტივაციას ჩვენში (მაგალითად - ”თქვენ საფრთხეს აყენებთ თქვენს ნაყოფს”, ”სიგარეტი ვნებს ორსულობას”, ”პასიური მოწევა ასევე საშიშია” და ა.შ.). ერთ-ერთი გამოკითხვის შედეგმა ცხადჰყო, რომ თვითფრინავის ვარდნის, ან სავარაუდო ავიაკატასტროფის შემთხვევაში მგზავრი საკუთარი თავის გადარჩენაზე კი არ ფიქრობს, არამედ განიცდის იმას თუ რამხელა ტკივილს მიაყენებს თავისი სიკვდილით ოჯახსა და სამეგობროს... შესაბამისად, პასუხისმგებლობის აქცენტირებამ მეტ-ნაკლებად გაამართლა მოწევის შემთხვევაშიც.

რა თქმა უნდა, მოწოდება DO NOT Cross, DO NOT Enter, DO NOT Smoke, DO NOT Touch, DO NOT Exit თვალშისაცემია, მაგრამ მისაღებია მხოლოდ DO NOT WORRY, რომელიც პირდაპირ გვეუბნება ”ნუ” ღელავ, დამშვიდდი, ”არ” ინერვიულო, ყველაფერი კარგად იქნება. ახლა, ვნახოთ რას გვეუბნებიან ახალგაზრდა იურისტები. ისინი ხაზგასმით გვეუბნებიან ”ნუ დარჩები კანონთან მარტო!” ბატონებო, კანონი არ არის მონსტრების კორპორაცია, რომ გეშინოდეს! ისეთ კანონს კი, რომელთანაც მარტო დარჩენა სახიფათოა და საშიში - ეწოდება უკანონობა და ამ შემთხვევაში თქვენ, იურისტებს ისეთივე ფუნქციონალური დატვირთვა გენიჭებათ, როგორიც აქვთ ადვოკატებს სასამართლო გარიგებისას - შუამავლის და არა (და)მცველის. თქვენ იურისტები ხართ და არა მაკლერები. შესაბამისად, შუამავლის ისეთი ფუნქცია, როგორიც ახლა აღვწერე, ზიანს აყენებს თქვენს იმიჯს და ეჭვქვეშ აყენებს თქვენს შესაძლებლობებს. იმავეს ვეტყოდი იმ პოლიტიკოსებს, რომლებმაც ლოზუნგის - ”საქართველო იქცევა პენთჰაუზების ქვეყნად” ვითომდა საპირწონედ (?!) საზოგადოებას შესთავაზეს ცალსახად ნეგატიური მოწოდება ”საქართველოს კარვების ქვეყნად ვაქცევთ!”.

პ.ს. მორალი - ისწავლეთ საკუთარი თავის პოზიციონირება! მოახდინეთ საკუთარი თავის სწორი პოზიციონირება!

პ.პ.ს. საუკეთესო სურვილებით:)))

დარგის ფემინიზაცია

თებერვლის თვეში საინტერესო კვლევის შედეგებს წავაწყდი გაზეთ “Financial” - ში, უფრო სწორედ, სტატიის სათაურმა ”PRs of Largest Georgian Companies” მიიპრყო ჩემი ყურადღება. ამ სათაურის ქვეშ ვკითხულობთ, რომ 30 ქართველი ჟურნალისტის გამოკითხვის შედეგად დასახელდა პიარ მენეჯერების ტოპ ჩამონათვალი, როგორც კერძო, ასევე სამთავრობო სტრუქტურებში. სურათი ძალიან საინტერესოა. სულ ჟურნალისტებმა დაასახელეს 25 პიარ პრაქტიკოსი, შედეგი: ყველა ქალბატონი და არცერთი მამაკაცი. ზოგადად, ის, რომ ქალები საქართველოში უფრო მეტია პიარ პრაქტიკით დაკავებული ვიდრე მამაკაცები ვიცოდი; ასევე ვიცი, რომ პიარ პროფესიაზე მოთხოვნა საქართველოში უფრო ქალბატონების სასარგებლოდაა. მაგალითად, ბოლო ორი წლის პირად მაგალითს თუ მოვიყვან, ჩემი სტუდენტების საერთო რაოდენობიდან (სულ 80, როგორც საბაკალავრო, ასევე სამაგისტრო საფეხურებზე, ორ სხვადასხვა უნივერსიტეტში) მხოლოდ 4 - ია მამაკაცი, დანარჩენი 76 ქალბატონია. მაგრამ ასეთ შედეგს - მაინც არ ველოდი, მიუხედავად ჩემი ღრმა პატივისცემისა ყველა ნომინირებული კანდიდატის მიმართ. ვფიქრობდი, რომ ერთი ”ჩვენებური” მაინც გამოერეოდა ამ სიას (ჩვენებურში მამაკაცს ვგულისხმობ).

ამ სტატისტიკამ კიდევ ერთხელ შემახსენა, რომ პიარ პრაქტიკის ფემინიზცია რეალური ტენდენციაა, არამარტო საქართველოში, არამედ მის ფარგლებს გარეთაც. ვფიქრობ, ამ დარგში, გენდერული თანასწორობის მიღწევაც კი გაძნელდება, და ის მუდამ, დარღვეული იქნება ქალბატონების სასარგებლოდ. ეს პროფესია და პრაქტიკა საქართველოში ახალია, ის მაქსიმუმ 15 წლის ისტორიას ითვლის და რათქმაუნდა ამ პროფესიის ჩამოყალიბებას ჩვენთან არ გაუვლია ყველა ის საფეხური, რაც მან მაგალითად აშშ-ში გაიარა (აშშ, ამ პროფესიის და პრაქტიკის სამშობლოდ ითვლება) და ამ დარგის ჩამოყალიბების პერიოდში საქართველოში, თავიდანვე დომინანტები ქალბატონები იყვნენ და არიან დღესაც. თუმცა სურათი აშშ სხვაგვარი იყო. მაშინ, ამ დარგის პრაქტიკოსებს შორის, ცოტა თუ წარმოიდგენდა, რომ 21 საუკუნის დასაწყისში, აშშ-ში პიარ პრაქტიკით 71 % ქალბატონი იქნებოდა დაკავებული. თუ უწინ, ამ დარგის ჩამოყალიბების სათავეებთან აშშ-ში მხოლოდ მამაკაცები იდგნენ თითქმის 100% - ით (რომლებმაც შექმნეს ეს პროფესია და იყვნენ პირველი პიარ პრაქტიკოსები), ამჟამად მათი რიცხვი 30 % - მდე შემცირდა. აშშ-ში, ქალბატონების რიცხვის ზრდა პიარ პრაქტიკაში ასე გამოიყურება: 1979 წელს ქალბატონების რიცხვმა 41% შეადგინა, 1983 წელს 50,1 % (უკვე უმეტესობაში წავიდა, თუმცა ამ პერიოდში ყველაზე თანაბრად იყო დაცული გენდერული თანასწორობა), 1993 წლისთვის ეს რიცხვი 67% - მდე ადის, ხოლო 2000 წლისათვის 70 % - ია. აშშ-ში, საუნივერსიტეტო სწავლებაზე მოთხოვნის მხრივაც ქალბატონები დომინირებენ (ისევე როგორც საქართველოში). გარდა იმისა, რომ გასულ საუკუნეში, თითქმის მხოლოდ მამაკაცები იყვნენ დაკავებული პიარ პრაქტიკით, ისინი, ასევე დომინირებდნენ პროფესიული ლიტერატურის შექმნაში და დღესაც, ყველაზე მნიშვნელოვანი პიარ სახელმძღვანელოები, რომლებითაც ისწავლება უნივერსიტეტებში მათ ავტორებად მხოლოდ მამაკაცები გვევლინებიან.

არის ერთი საინტერესო ნიუანსი, რაზეც მინდა, რომ ყურადღება გავამახვილო. აშშ-ში, ანაზღაურების მხრივ, ქალები საგრძნობლად ჩამორჩებიან მამაკაცებს და მათი ხელფასი, უფრო ნაკლებია, ვიდრე მამაკაცების. ბოლო პერიოდში წარმოებული პიარ პრაქტიკოსების ხელფასის კვლევის შედეგების თანახმად მამაკაცის ყოველწლიური საშუალო ხელფასია $ 105,450, ხოლო ქალის $ 70,800. გარდა ამისა, თუ მამაკაცის მუშაობის გამოცდილება 5 წელზე მეტია, მისი ხელფასი $ 125,000 - მდე ადის, მაშინ, როდესაც იგივე წლების მუშაობის გამოცდილების ქალის ხელფასი $ 85,470 - ს შეადგენს. დავა, დღემდე მიდის თუ რატომ არის სხვაობა მამაკაცის და ქალის ხელფას შორის, რომლის დროს იკვეთება ორი ახსნა:

1) მამაკაცების უმრავლესობას უკავია მმართველი პოზიციები და ისინი არიან ორგანიზაციების დირექტორთა საბჭოს წევრები, რომლებიც მუდმივ რჩევებს აძლევენ მენეჯმენტს და წარმოადგენენ სტრატეგიული კომუნიკაციების ექსპერტებს, ვიდრე ტექტნიკური დონის სპეციალისტებს (ამ ტენდენციის მიხედვით, მამაკაცები უფრო სტრატეგიული პროგრამების შექმნითა და მართვით არიან დაკავებულები, ქალბატონები კი ამ პროგრამის კარგი შემსრულებლები არიან ტექნიკური თვალსაზრისით, მაგალითად: მედიასთან ურთიერთობა, პრესრელიზების მომზადება და გავრცელება, ა.შ). ლიბერალური შეხედულების ფემინისტები ოპტიმისტურად უყურებენ ამ ტენდენციას და ამბობენ, რომ ქალებისთვის, პიარ პრაქტიკა კვლავ ახალ პროფესიად რჩება და დროთა განმავლობაში ისინიც დაწინაურდებიან მაღალ, გადაწყვეტილებების მიმღებ თანამდებობებზე, რომლების უმეტესობაზეც ამ ეტაპზე მამაკაცები იმყოფებიან.

2) რადიკალური ფემინისტური შეხედულებების თანახმად, მხოლოდ ქალების დაწინაურება გადაწყვეტილებების მიმღებ თანამდებობებზე საკმარისი არ არის და აუცილებელია გენდერული დისკრიმინაციული მიდგომების აღმოფხვრა (ამ ახსნას, მე არ ვემხრობი და პირველი ახსნა უფრო ლოგიკურად მეჩვენება).

მოკლედ, ვფიქრობ ძალიან გამიგრძელდა, აქ დავასრულებ და ამ ძირითადად სტატისტიკური ინფორმაციის ანალიზის შესაძლებლობას თქვენ მოგანდობთ კომენტარების სექციაში აქტიურობით.